Analyse

A. parafrase
(korte samenvatting van het gedicht)

De  ik-persoon  (‘de gelatene’) heeft er vrede mee dat hij volwassen en alleen is. Hij is nu in staat om te genieten van zijn leven in de herfst van zijn leven (najaar binnenlaten). Vroeger, toen hij jong was, verlangde hij onrustig naar liefde maar vond het niet. Hij voelde zich eenzaam. Nu hij ouder is (bijna dood) berust hij in het alleen zijn en kan hij zelf die toestand lief hebben. 

B. versleer
(herkennen, benoemen en het op waarde schatten van stijlelementen en beeldspraak)

‘ De gelatene’ is een traditioneel gedicht met een vast metrum en rijmschema:
Sonnet

1. Strofenbouw

1e strofe: kwatrijn (4 regels)
2e strofe: kwatrijn (4 regels)

3e strofe: terzet (3 regels)
Volta of plotselinge wending: het leven is voorbij
4e strofe: terzet (3 regels)
r14 En dan: ‘t had zoveel erger kunnen zijn.
(=pointe of conclusie)

2. Rijm

Middenrijm: Woorden midden in de versregel rijmen op overeenkomstige geplaatste woorden in de volgende regel.

r9. Jeugd is onrustig zijn en een verdwaasd

en drie regels verderop:

r13. Maar in alleen zijn is nu rust te vinden.

3. Rijmschema: Italiaans Sonnet

abba (omarmend)
abba
cde (verspringend)
cde

4. Ritme en metrum en versvoet

Metrum:

Eerste kwatrijnen geen metrum; laatste twee strofen: jambe

Elisie

Het weglaten van een onbeklemtoonde klinker of lettergreep, meestal omwille van het metrum of het ritme. (‘t één en ’t ander of   d’ eedlen = de edelen of Neêrland = Nederland) Elisie is vaak een aanleiding om te scanderen.
r10:  hunkren

Beeldspraak
Bij beeldspraak worden zaken uit de werkelijkheid met beeldend taalgebruik op een indirecte of figuurlijke manier omschreven. Zo kan de lezer zich iets goed voorstellen, vaak beter dan wanneer iets uit de werkelijkheid direct omschreven wordt. Met originele beeldspraak krijgen teksten en schrijvers een eigen stijl.

Metafoor
Beeldspraak die berust op vergelijking
r1 Personificatie (het najaar binnenlaten)

7. Stijlfiguren
Een stijlfiguur is een opvallende, kenmerkende vorm (figuur) van uitdrukken (stijl). In tegenstelling tot beeldspraak hebben stijlfiguren niets met beelden, objecten of figuurlijk taalgebruik te maken; het zijn taaltrucjes.

Hyperbool
(overdrijving)

r7 wereldoude zeer … van de miljarden voor ons: 
Hyperbool : want miljarden mensen dat is duizenden generaties terug

Antithesis
r2. het van weleer…
en van altijd.
lijkt een tegenstelling.
Want ‘iets’ is van vroeger (weleer) maar het is ook van altijd (vroeger en nu) .
Maar het kan ook een paradox zijn (een schijnbare tegenstelling) want altijd is tijdloos en vroeger is tijdsbepaald
Het najaar, dat hij binnenlaat, heft voor hem de tijd op. Het is een soort eeuwige toestand van stilstand en rust, waaraan hij zich voor alles zou willen toevertrouwen.

Personificatie
r1 ‘najaar’ binnen laten.

Litotes
(bevestiging door een ontkenning van het tegenovergestelde)
r5 ‘niet heel veel’ (is dus: weinig)

Eufemisme
((spreek uit: uifemisme) is een verzachtende / nette manier van uitdrukken. Meestal doe je dat om iemand niet te kwetsen.)
hoofdpersoon zoekt naar ‘onvergankelijke beminden’ . Naar iemand die hij altijd kan beminnen en niet vergankelijk is (ouder en dus lelijker wordt?) . Dat is mooi gezegd maar eigenlijk heel onaardig naar zijn geliefde

Understatement
(Bij een understatement zeg je iets ook in voorzichtige bewoording, maar dan met spot.)
r14 En dan: ‘t had zoveel erger kunnen zijn.
(pointe of conclusie) (ironische understatement)

C. Interpretatie
( interpretatie van het gedicht, waarbij ook relevante stijlelementen en beeldspraak hun plek moeten krijgen)

• het heeft geen zin om in vroeger te blijven zwelgen omdat al miljarden voor jou het leed hebben gevoeld van onbereikbaarheid van geliefden. En dus van pijn een eenzaamheid. Je kunt beter berusten in je lot en ervan genieten dat je dit hebt ontdekt. Het geluk van het leven schuilt in het feit te aanvaarden dat er niets te winnen is. Bloem zou dit zeggen met een paradox: ‘het onaanvaardbare te aanvaarden’.
• Wat je najaagt jaag je weg. Bij het menselijk streven is niet het doel, het belangrijkste (het aankomen,) maar genieten van de weg er naar toe, het derven. Dat kan ook missen zijn of filosofische vertwijfeling zijn. Anything goes. Zoiets.