Burijn**** NPOstart (documentaire)
Meest schokkende beeld uit de vier zeer informatieve reeks afleveringen op NPO-start (Wounded land, 2020) over de geschiedenis van Afghanistan sinds de jaren ’60, is het jongetje dat komt aanfietsen bij een voetbalstadion. Het is 1996 en na de burgeroorlog die ontstaan is door het vertrek van de SU, grijpen de Taliban de macht. Exact zoals zij in 2021 dat ook zullen doen na het machtsvacuüm dat is ontstaan door het vertrek van de buitenlandse mogendheden. De interviewer vraagt aan het jongetje of hij ook naar de executie van drie vrouwen in het stadion gaat kijken. Een beetje verveeld reageert het jongetje. ‘Nee, vandaag ga ik voetballen met mijn vriendjes’.
Titel: The wounded land
Beoordeling: ****
Genre: Documentaire
Productie: LOOKSfilm, NDR/Arte, Aljazeera Documentary Channel, Česká televize, Format TV in samenwerking met DR, Mediawan Thematics for Toute l’Histoire, NRK, en VPRO.
Uitzendkanaal: NPO_start
Meest absurde beeld uit de serie vormt de zendmast waarin de Taliban in 1996 kapot geslagen TV’s heeft opgehangen, alsof het gevaarlijk fruit is. Vliegeren is verboden en vrouwen worden op straat publiekelijk afgeranseld. Van 1996 tot 2001 richten de Taliban in Afghanistan een maatschappij in volgens de strikte regels van de sharia. In die zin herhaalt de geschiedenis zich in 2021. Ik las gisteren (2-9-2021) in de krant dat de Taliban in Kabul is begonnen met muziekinstrumenten publiekelijk te verbranden.
Meest markante personage uit de docu-serie is wel Massood Khalili. Hij maakte 30 jaar Afghaanse geschiedenis van dichtbij mee en geeft steeds schokkende ooggetuigenverslagen, met een eigenaardige twinkeling in zijn ogen. Khallli laat zien hoe het Afghaanse volk vanaf de jaren ’60, toen Afghanistan nog een koninkrijk was, verdeeld was door verschillende etnische groeperingen. Afghanistan maakte toen een emancipatieproces door. Het land raakte verdeeld in fundamentalisten en progressieven. Uiteindelijk leidde dit proces in de jaren ’70 tot een zwakke communistische regering die al snel werd bedreigd door de islamitische Muhadjien die zich in de bergen had teruggetrokken. De SU kwam deze regering te hulp in 1979 door een militaire interventie. Khalli zelf was eerst lid van het Afghaanse verzet (de Mujahedin) n werd later luitenant van warlord Achmed Sjah Massoud, een Tatsjiek. Deze Massoud, de romantische vrijheidsstrijder met baret a la Che Guevarra , had zich tijdens de bezetting van de Russen gehandhaafd in de vallei van de bergachtige provincie Panjshir.
In die periode kreeg de Mujahedin steun van de VS omdat zij tegen de Russen vochten. Massoud was dus leider van een andere etnische groepering (Tatsjieken). Zij kwamen in conflict met de fundamentalistische ‘Taliban’ (Afghaans voor ‘leerlingen van het schrift’). De Taliban bestaat weer grotendeels uit de etnische groep ‘Pathanen’. Aanvankelijk bestonden de Taliban uit gevluchte Afghaanse studenten die in buurland Pakistan opgeleid en ‘gehersenspoeld’ waren door fundamentalistische leiders. De burgeroorlog die in Kabul volgde werd uiteindelijk in het voordeel van de Taliban beslecht. In 1996 tot 2001 voerde zij een schrikbewind op basis van de sharia.
In de jaren ’90 zag Massood Khalili, de leidende ooggetuige uit de docu, ook Al Quaida onder leiding van Bin Laden opkomen. De terrorist voegde zich vanuit Saoedi-Arabië bij zijn geestverwanten in Afghanistan. De Taliban accepteerde Al Quaida maar ten dele. De Tatsjieken moesten ook niets van hem hebben. Khalili vertelt hoe de Tatsjiek Massoud eind jaren negentig (uit rancune omdat hij geen steun meer van de VS kreeg) naar Parijs ging om de Westerse wereld te waarschuwen voor Bin Laden ‘die een aanslag aan het voorbereiden zou zijn’. Hij werd genegeerd. Massoud werd daarmee wel een aartsvijand van Bin Laden. En Khalili maakte in de bergen persoonlijk de aanslag op Massoud mee van een zelfmoordcommando, gestuurd door Bin Laden.De Leeuw van Panjshir werd vermoord door een bom in een bandrecorder. Khalli zat er naast en Massoud stierf in zijn schoot. En dat allemaal 2 dagen voor 9-11!
Marlin
Marlin
