Home » ‘The Longest Day’ (1962) versus ‘Saving Private Ryan’ (1998)

‘The Longest Day’ (1962) versus ‘Saving Private Ryan’ (1998)

Persoonlijk intermezzo 1.
(>>terug naar boekbespreking)

“Het gaat erom hoe ideeën vruchtbare grond vinden en verder leven in onze verbeelding – wie van onze generatie kon aan D-Day denken zonder dat te visualiseren aan de hand van Saving Private Ryan? –  en of die ideeën op waarheid gestoeld zijn is dan niet eens meer van belang.” (p.65)

Op zich is het thema van ‘De Republiek’ interessant: wat is het belang van het romantische verhaal over het verleden in vergelijking tot de droge historische feiten? Welk rol speelt in deze vertekening van het verleden (en in ons zelfbeeld) de beelden die wij vanaf onze jeugd door middel van films, TV-series, videogames of zelfs popliedjes aangereikt krijgen? Het is apart om als lezer dit mechanisme heel persoonlijk te ervaren.

Toen ik bijvoorbeeld aan D-Day dacht (geboren 1966) kwam als eerste beeld in mij op: John Wayne – notabene toen een bejaarde acteur uit westerns- die op de kap van een jeep zit en een sigaar rookt, met het helmbandje los. Joost de Vries De Republiek longest_dayJoost de Vries De RepubliekEn een Duitse parachutist die zijn soldatenlaarzen verkeerd om aan heeft. Deze beelden zijn afkomstig van de film ‘The Longest Day’ (1962).

Tijdens mijn jeugd in de jaren zeventig werd deze knullige Holywood-interpretatie van de landing op Normandie bijna elk jaar rond Bevrijdingsdag door de AVRO vertoond. Het is interessant om te zien hoe zo’n film voortleeft in de denkwereld van mijn generatiegenoten. Ik vond het een fantastische film. Maar de film is natuurlijk niet historisch verantwoord. Zij is een treffend voorbeeld van de naoorlogse mythevorming rond de bevrijding van Europa door de VS. Zelfs toen ik de landingsstranden op een vakantie in Normandië bezocht, de foto’s van Robert Capa zag en verantwoorde historici met bronvermelding las over de operatie, bleven de zwart-wit beelden bepalend voor mijn idee van de landing. Zelfs de film Saving private Raying, 26 jaar later, met al een grotere nuancering van de zinloze afslachting op het strand van tienduizenden soldaten, maakte daarin geen verschil.  Saving-Private-RyanZo werken die films zeer hardnekkig op je verbeelding in. Want in werkelijkheid is de voornaamste reden achter de landing op Normandië de opmars van de Russen richting Berlijn en dat heroïsche offer van de Amerikanen en de Canadezen heeft dus wel degelijk een context. De angst bij de Geallieerden was groot dat de Russen heel Europa zouden innemen. Daarom moest die landing plaatsvinden en was er een snelle opmars gewenst naar Berlijn, niet zo zeer om Noord-Europa te verlossen van de barbaren.

De historische fouten in ‘Longest Day’ zijn eindeloos (zie de wikipedia pagina) maar de beelden blijven toch hardnekkig in je hoofd zitten. ‘De Amerikanen zijn onze redders.’ Misschien denk ik dat nog steeds als eerste als ik een bejaarde Amerikaanse toerist op sneakers over het Museumplein zie lopen. Ik zie een Bevrijder lopen.

(>>terug naar boekbespreking)
of
(>>persoonlijk intermezzo 2)

Snel bladeren