Marlinwerknotities jan / febr
1. Wim van der Zande en Marlin
Intro Wim directeur technologie ASML, voormalig hoogleraar natuurkunde, zwak voor Newton, als excentriek en out of the box denker.
intro Marlin , maker podcast, geïnteresseerd in de geschiedenis van ideeën en wetenschap; wie hebben ons huidige manier van naar de wereld kijken blijvend beïnvloed. Welke denkers hebben de fundamenten aangelegd van ons wereldbeeld in West-Europa in 2022.
2. Algemene belang Newton
Newton kennen de meeste mensen van hun middelbare schooltijd. Iets met valsnelheid en iets met kracht. Zwaartekracht. En die vallende appel waarmee hij een soort eureka moment had.
Kun jij ,als aftrap van deze wetenkast, het algemene belang van Newton in 5 minuten schetsen?
Dan kunnen mijn luisteraars weer snel overschakelen op de oudehoerkast van Gijs Groenteman ofzo. En mensen die echt geïnteresseerd zijn in een goed en spannend verhaal kunnen blijven hangen.
experimentalist, mathematician and founder of scientific philosophy (dwz: grondlegger van de wetenschappelijke methode: met deductie en inductie tot theorieën komen )
Marlin;
Een geleerde, scholar, en niet een wetenschapper, en niet scientist.
Hij was een “natural philosopher” (natuurfilosoof)
Anachronisme: de term scientist of physicist wordt pas voor het eerst in het begin van de 19e eeuw gebruikt in de betekenis die we er nu nog steeds aan toekennen. Het Engelse woord voor wetenschap, “science“, gaat terug op het Latijn voor kennis: “scientia“. Het is dus vermoedelijk even oud als het Engels zelf. Het woord scientist en physicst is veel jonger. UIt 1833. Newton werd in zijn eigen tijd dus helemaal geen “scientist” of “physicist” genoemd. Hij was een “natural philosopher” (natuurfilosoof) En ook alchemist, maar daar komen we nog op terug
3. Newton stond op reuzen
“If I have seen further,” Isaac Newton wrote in a 1675 letter to fellow scientist Robert Hooke, “it is by standing on the shoulders of giants.”
Had het motto kunnen zijn van deze wetenkast. Ideeën en theorieën, wetenschappelijke ontdekkingen zouden we dat nu noemen, staan nooit helemaal op zichzelf. Elke geleerde zoekt aansluiting bij de bestaande ideeën in zijn tijd over een bepaald verschijnsel (een onderzoekstraditie) en voegt daar iets aan toe of bedenkt als reactie op deze ideeën een beter kloppende idee dat dan uitgroeit tot theorie.
Newton werd geboren in 1642: welke reuzen trof hij aan in de bibliotheek van Cambridge toen hij op zijn 18ste ging studeren?
Wim: referring to Copernicus, Kepler, Galilei, Descartes, Huygens
Marlin: qua intellectueel klimaat, qua studie van de natuurverschijnselen was er nog geen moderne manier van denken (zoals wij dat gewend zijn in 2022): het idee van experimenten doen, meten, weer iets doen, de overige omstandigheden gelijk houden, weer meten. En uit de veranderingen conclusies trekken. Ook de humanisten na de middeleeuwen waren niet op zoek naar nieuwe kennis maar juist naar de kennis uit de Oudheid. Ze gingen Ad Fontes. Maar het hele idee dat je oude kennis kon gebruiken om er nieuwe kennis aan toe te voegen en dat kennis kon toenemen tot nieuwe conclusies dat was in de 16e eeuw nog steeds een grote zonde. Dat de ware kennis binnen natuurfilosofie kon toenemen omdat er beter onderzoek gedaan werd is een moderne gedachte (Vesalius moest tot zijn spijt erkennen dat de Romein Galenus er naast zat; Copernicus moest erkennen dat de Griek Ptolemeus er naast zat met zijn aarde in het centrum. Copernicus koos de zon als middelpunt niet omdat hij dacht dat het meer waar was maar vanwege een esthetische keuze: de bewegingen van de andere hemellichamen werden minder chaotisch. Qua contrast met de Middeleeuwen en de Oudheid kwam Newton dus ook met een nieuwe manier van denken.
Artistoteles domineerde het middeleeuwse denken op methodologisch gebied. het idee van de natuur bestuderen en daar dingen over roepen was vooral een theoretische bezigheid. Logica en deductie. Alle mensen zijn sterfelijk. Goden zijn niet sterfelijk. Dus geen mens is een god. Misschien waren de denkers in de 16e eeuw daar nog te veel mee bezig: logica. Meten, kwantificeren, daar hield men zich niet mee bezig. Lullen over hoeveel tanden een paard heeft zonder in zijn bek te kijken. Newtons lef om out of the box te denken en experimenten te doen, betekende pas werkelijk een wetenschappelijke revolutie met een volledig nieuw wereldbeeld voor uiteindelijk iedereen.
Newton schreef al in zijn 2e jaar op Cambrdige veel in notitieboekjes: zijn eerste notebook is nog bewaard. Quaestiones quaedam philosophicae in 1661 Daar begon hij als wetenschapper vragen te stellen over alles. De planeten, de zon, beweging, licht, tijd, kleuren, geluid, herinnering, droom, god, overal wilde hij de oorzaak van weten. De wetenschapper was geboren. Hij schreef voorin het boekje:
“Plato is my friend, Aristotle is my friend, but my greatest friend is truth.”“I do not know what I may appear to the world, but to myself I seem to have been only like a boy playing on the sea-shore, and diverting myself in now and then finding a smoother pebble or a prettier shell than ordinary, whilst the great ocean of truth lay all undiscovered before me.
Newton leest in de bibliotheek van Cambridge Copernicus, Galileo (die met een telescoop Copernicius heliocentrisme kon bevestigen en een pendulum klok ontwikkelde. Hij deed experimenten vanaf de toren van Pisa. De gewichten van verschillende grote vielen toch met dezelfde snelheid. Aristoteles was fout. Kepler ontdekte de elipsen van planetenbeweging. Descartes: methode van denken op basis van ratio. Alleen met Huygens dus correspondentie en fysiek ontmoet? (Newton heeft nooit het eiland verlaten )
Tegelijk werd het inductieprincipe van het empirisme, met John Locke (1632–1704) als grondlegger. salonfähig. Deze stroming verdedigt de opvatting dat enkel de zintuiglijke waarneming als bron voor ware kennis kan gelden.
4. Geboren op de dag dat Galileo Galilei stierf : 1642
Hoe zag Engeland (pas begin 18 eeuw Groot Brittannië) er toen uit: politiek, economisch en sociaal en cultureel?
Dit ontging Newton totaal tot aan zijn meer maatschappelijke carriere na de Principia en toen hij een rockster werd, in de adelstand verheven. Sir. bij de Munt werkzaam: valsemunters terechtstellen, in het parlement actief en als voorzitter van de Royal Society. Westminister Abby begraven: nationale happening.
Wim: 15 minuten
Isaac Newton: the wanderings of Isaac and England 1642 – 1724 (15 minutes; referral to Willam of Orange and the protestant- catholic fights and the kingdom- democracy
Tijdsbeeld 1642 – 1724 ( Newton werd 82 jaar)
Wim/Marlin: politiek : absolutisme, koningen, onthoofd, burgeroorlog, puritanisme, Cromwell, Glorious Revolutie. Willem III en Mary: groeiend besef dat wetenschap belangrijk was. Royal Society: de wetenschappers zijn belangrijk voor oorlogsvoering en bestrijding van ziekten. Omdat er geen zwaar katholiek klimaat heerste wel meer progressief klimaat. Politiek ook veldslagen met de Republiek. Chatham Michiel de Ruyter. Dit ontging Newton totaal tot aan zijn meer maatschappelijke carriere bij de Munt, in het parlement en als voorzitter van de Royal Society
Wim/Marlin : economisch: handelskapitalisme, inflatie, door kleine ijstijd, pest en branden geen welvarende tijd; wel expansie naar de Amerikaanse kolonie. Nieuw Amsterdam
Wim/ Marlin : sociaal: standenmaatschappij, heksen, bijgeloof,
Wim/ Marlin : technologie: luchtpopm, pendulum klok, scheepvaart, (water)molens maar nog geen algebra om beweging te beschrijven en te voorspellen
Wim/ Marlin : cultureel: Shakespeare (1601 Hamlet ), protestantisme, Barok, Bach Handel, ontwakende verlichting, wetenschappelijke revolutie.
Engeland was rond geboorte Newton net uit de Middeleeuwen ontwaakt. Om je een idee te geven: Londen bestond nog uit houten huizen, de pest waarde rond, het kostte nog zo’n week om met een koets van Londen naar Liverpool te reizen. Handelskapitalisme ontstond. Londen was wel een van de grootste steden van de wereld. De Engelse expansie (ontdekkingsreizen) was begonnen. Enige echte techniek die grote vlucht nam was de scheepvaart. Nederlanders droegen het toenmalige Nieuw-Nederland over aan de Engelsen, die het New York noemen voor 1 gulden. Zuid-Afrika, India . Enige echte techniek die grote vlucht nam was halverwege de scheepvaart. Zeeslagen met de Republiek. Invasie van Oranje Willem trouwt met dochter van koning Jacobus
5. Newtons jeugdtrauma
Newtons jeugd op het Engelse platteland Halverwege de 17e eeuw, ergens op een boerderij in Colsterworth (Lincolnshire), 150 km ten Noorden van Londen.
Wim: boerengezin, dood vader, moeder hertrouwt, stiefvader bruut, Leert van Oma lezen en schrijven . Document 58 zonden: 1 voorlezen: verbranden boerderij van papa en mama etc. Maakte molens, vliegers met een brandende lamp en geobsedeerd door de Pendelum klok. Op zijn 16e deed hij een experiment: met de wind mee springen en tegen de wind in. In de klas dachten ze dat hij gek was. Hij moest echter als zoon van een boer het vak leren. Maar hij wilde dat niet en kon het niet. Zijn oom William heeft hem gered: hij ging weer terug naar school. Hij graduated van Grammar school en mocht naar de universiteit.
6. Newton op Trinity college van Cambridge: 1661
19 jaar , op 3 dagen rijden met een koets richring Londen, een collectie van colleges. Hij was een student met een lage status omdat hij boerenzoon was. Er zaten alleen maar kinderen van edelen. Hij was een subsider die klusjes moest doen , po leeggieten, eten serveren etc.
Wat voor soort colleges waren er toen op Cambridge, Theologische, Juridische, Medische en Grote Kunsten (verzamel bak van nature philosophy , alchemie filosofie) . Trinity hij werd undergraduate in 1661, fellow in 1667, en prof 1669.
Een vernederende taak. De universiteit bereidde je voor op als geestelijke of als dokter. Of fellow worden en daar doceren. De kerk. domineerde Cambridge. Wat studeerde hij.
Wim: wat voor soort colleges waren er toen op Cambridge, Theologische, Juridische, Medische en Grote Kunsten (verzamel bak van nature philosophy , alchemie filosofie) . Trinity hij werd undergraduate in 1661, fellow in 1667, en prof 1669.
Marlin: vroege tijd op Cambridge religieuze crisis. Denk niet dat Newton ongelovig was. Maakt een lijst van zonden. 12. Refusing to go to the close at my mothers command.
13. Threatning my father and mother Smith to burne them and the house over them
14. Wishing death and hoping it to some
Enorm schuldbesef. Hij kon ook niet het ruige leven aan van de studenten. Hij kreeg uiteindeljk wel een slapie: Wiggins werd 20 jaar zijn kamergenoot.
6. Newton experimenteert met prisma’s
Newton Wat was er toen bekend over de oorzaak van licht: en de werking van refractie. Grote vraag was HOE ONSTAATN DE REGENBOOGKLEUREN> wist men van golven, etc.
Wim: Isaac Newton and optics: the introduction of the crucial experiment (15 minutes, including reactions by Hooke, Huygens)
Marlin:
Een ander raadsel dat Newton oploste was het raadsel van de kleur. Hij kwam er achter dat wit licht is opgebouwd uit vele andere kleuren. Door middel van een prisma kon dit witte licht gebroken worden in andere kleuren: het kleurenspectrum dat opgebouwd is uit de kleuren rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet. De kleuren van de regenboog, die overigens ook ontstaan door het breken van licht (zonnestraal door regendruppel). In 1665 experimenteerde Newton veel met licht. Met zelfgemaakte lezen kwam hij er achter dat er ‘wit’ licht verschijnt als alle kleuren door het spectrum vallen. Als er een kleur ontbrak, ontstond er geen ‘wit’ licht. Newton deed veel onderzoek naar de afbuiging van lichtstralen.
7. Newtons quarantaine in 1666: vallende appel
Mythe vorming: door Newton zelf in de wereld geholpen. het gaat vooral om de vallende appel ten opzichte van de beweging van de planeten. Die gelijkenis. Dezelfde krachten werkzaam. Het was het rampjaar : pest en grote brand in Londen.
Dat jaar was zijn mirakeljaar maar uiteindelijk het grote boek `principia waarmee hij wereldberoemd werd over de wet van beweging en zwaartekracht kwam pas in 1686 aan het licht. 20 jaar later!
Wim:
Aanvankelijk creëerde Sir Isaac Newton zelf spiegels door koper en tin op de achterkant te mengen. Deze spiegel reflecteerde een enorme hoeveelheid licht en was relatief minder duur dan het zilver dat in die tijd werd gebruikt. De telescoop is ontworpen om licht op te vangen vanaf de bovenkant van de buis dat naar de lucht wees.
Het onderste uiteinde van het telescopische ontwerp heeft een parabolische of bolvormige primaire spiegel die wordt gebruikt om het licht op te vangen dat wordt uitgezonden door de hemellichamen. Het door de primaire spiegel opgevangen licht (afbeelding) wordt vervolgens omgeleid / gereflecteerd naar de platte secundaire spiegel. Deze secundaire spiegel reflecteert het beeld vervolgens verder naar het oculair. Het oculair bevindt zich doorgaans op ongeveer 90 graden van de secundaire spiegel in de buis. De vergroting en focus vinden plaats binnen het oculair.
Newton als docent op Cambridge
Hij gaf soms les aan een lege collegezaal. Dat was voor hem geen probleem. Hij had alleen maar als verplicht een collegedictaat in de bibliotheek te leggen.
sdaf
Newton eerste wetenschappelijke publicatie, 1672 en conflict met Hooke?
in February of 1672 Newton presented his first paper to the Royal Society, detailing his work on the nature of light and advancing his theory that white light was a composite of all the colors of the spectrum. Wat behelse de controverse?
Wim:
Wim: Isaac Newton and mathematics: a driven genius (15 minutes)
Marlin: Leibniz en NEWTON onafhankelijk van elkaar moderne algebra ontwikkeld. Newton meer gericht op beweging en snelheid (physics mechanica); Leibniz was meer gericht op geometrie (oudheid en Pascal Descartes)
Nadat Newton en Leibniz enkele jaren elkaars werk hadden genegeerd, begon de controverse over wie de eer voor de ontwikkeling van de differentiaalrekening zou moeten krijgen pas na 1700.
In 1704 werd er een anonieme recensie gepubliceerd over een werk van Newton waarin werd gesteld dat Newton zijn differentiaalrekening had gestolen van Leibniz. Veel wiskundigen waren het hier niet mee eens en de claim leidde er juist toe dat velen zich gingen afvragen of het omgekeerde niet waar was: dat Leibniz de ideeën van Newton had gestolen. Saillant detail: uiteindelijk bleek dat de recensie was geschreven door Leibniz zelf.
De discussie werd gedomineerd door Newton en zijn aanhangers, die Leibniz zagen als een oplichter. Zij vonden dat Leibniz alleen een nieuwe notatie had ontwikkeld voor ideeën die uiteindelijk van Newton waren. Opmerkelijk hierbij is dat Newtons claim dat hij zijn differentiaalrekening als eerste had ontwikkeld niet in twijfel werd getrokken, ondanks dat het enige bewijs hiervoor een weinig zeggende voetnoot was.
Newtons hoofdwerk: de drie wetten
1687
Aanleiding tot de Principia in 1687: cafe gesprek tussen HOOK EN Halley en x over de ovale orbits van planeten (Kepler).
Waarom ? De enige die in Engeland die vraag kon beantwoorden was Isaac. Diplo besloot Halley dit keer te vragen aan Isaac. Die depressief was en heel defensief en angst hand voor plagiaat.
Newton vertrouwde Halley vreemd genoeg. Schreef een brief van 9 kantjes met de explicatie van de ovale oorbits en dat was het begin van de Prinicipia . Hij ging dit uitwerken onder begeleiding van Halley (die ook lid was van de Royal Society en hem op het juiste pad hield. De Principia ontstond met 3 wetten die de natuur op een nieuwe manier beschreven.
De Royal Society kon ternauwernood het boek uitgeven omdat zij bijna failliet waren gegaan nam een uitgave over de natural history geschiedenis van vissen. HAaha
Bewegingswetten van Isaac Newton. Philosophia Naturalis Principia Mathematica in 1686
De Britse geleerde ontwikkelde drie belangrijke bewegingswetten. Op deze wetten is de gehele mechanica berust.
Wet 1: Wet van de traagheid / inertie
Deze wet houdt in dat een voorwerp in rust verkeert, als er geen kracht op wordt uitgeoefend. Het voorwerp ligt dan stil of beweegt zich met een constante snelheid. Om beweging te creëren is kracht nodig. Inwendige kracht door middel van eigen stuwkracht of uitwendig.
Wet 2: Kracht en beweging
In deze wet stelt Newton dat de verandering van een beweging evenredig is aan de kracht die op het voorwerp wordt uitgeoefend. Bijvoorbeeld de krachtfactoren: luchtweerstand en zwaartekracht.
Wet 3: Actie – reactie
Deze wet stelt dat de kracht dat een voorwerp uitoefent op een ander voorwerp, een gelijke, maar tegengestelde reactie oproept. Denk bijvoorbeeld aan een bal die tegen een doel wordt geschoten de bal kaatst terug met dezelfde kracht als waarmee hij het doel heeft geraakt. Deze derde wet is goed te zien in de zogenaamde ‘Wieg van Newton’ (zie afbeelding).
Nadat Newton deze wetten had opgesteld, hield hij zich bezig met de vraag waarom voorwerpen uit de ruimte vallen en waarom hemellichamen in hun baan blijven. De Britse geleerde stelde dat de bewegingswetten ook van toepassing waren in de ruimte. Hemellichamen zouden zwaartekracht op elkaar uitoefenen. Newton was de eerste die het begrip zwaartekracht in beeld bracht.
Receptie boek: matig. Uitgeverij in Republiek verkocht 5 exemplaren. Was ook in latijn geschreven. Niemand begreep het. De Royal Society kon het eerst niet financieren omdat ze bijna failliet waren gegaan door een boek over de geschiedenis van Vissen. Gelukkig zag collega-wetenschapper Edmund Halley, toen een griffier bij de Royal Society, de belofte in het werk van Newton en haalde het geld op voor de publicatie ervan in 1687.
Deze opvallende houtgravure verscheen in de tekst ‘Historia Piscium’ uit 1686 of ‘The History of Fishes’ van John Ray en Francis Willughby. Nu grotendeels vergeten, was het boek baanbrekend voor zijn tijd. Helaas heeft ‘The History of Fishes’ bijna voorkomen dat er nog een baanbrekend werk werd gepubliceerd: Isaac Newton’s ‘Philosophiae Naturalis Principia Mathematica’ (‘Mathematical Principles of Natural Philosophy’).
De weelderige gravures in “The History of Fishes” waren zo duur om te publiceren dat ze bijna de jonge Royal Society, toen nog 26 jaar oud, bankroetten. In plaats van contant geld moest de Society haar belofte om mee te helpen betalen voor de productie van het meesterwerk van Newton opheffen.
Adelstand 1703 voorzitter van Royal Society
Vanwege zijn vele bijdragen aan de wetenschap werd Newton in 1705 in de adelstand verheven. Twee jaar eerder werd hij al gekozen tot president van de Royal Society. Newton overleed op 20 maart 1727 en in Kensington en werd bijgezet in de West-minister Abbey.
Newtons depressie
In 1672 een Fellow of the Royal Society Wanneer is die periode ?
Hooke, Leibniz, Halley,
Newtons blockchain
coderen van publlicaties om te voorkomen dat zijn ideeën gestolen werden. Panisch van angst. Publicaties over algebra in geheim code zodat Leibniz ze niet kon lezen maar dat hij ze wel had gepubliceerd op een zeker datum.
Na Newton werd wetenschappelijke manier van denken en handelen naar de wereld kijken, experimenten doen, op zoke naar algemeen geldende wetten in de 18e eeuw populair. Societies Wetenschappelijke Vereniging Genootschappen binnen andere disciplines medical, zoologisch, astronomical, etc ontstondne. Wetenschap als woord ‘science’ voor het eerst pas in 1826 toen noemde men de natural philospher scientist. University in Londen Science als vak een 1869 eerste vrouw. England domineerde de hele wereld. Iedereen staat op de schouders van Newton. Einstein maakte daar pas een einde aan met zijn relativiteits theorie. (Wat gebert er als iemand met de snelheid van licht reist) Newtonian fysieks had hun limits. Einstein zei wel>
Voor Newton was de natuur een open boek hij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van wetenschap dan geen andere geleerde in de geschiedenis.
Newton zelf omschrijft zijn rol als een boy die aan het strand speelt, nadenkt over de vorm van een schelp, maar de grote oceaan van waarheid lag volledig onondekt voor mij. Voor iemand die zelf niet buiten Londen is gekomen vergroten hij voor iedereen de horizon.
I do not know what I may appear to the world, but to myself I seem to have been only like a boy playing on the seashore, and diverting myself in now and then finding a smoother pebble or a prettier shell than ordinary, whilst the great ocean of truth lay all undiscovered before me.”
Newtons alchemie
als een hobby focus op het smelten van materialen, samenvoegen van stoffen. Waarom. Onderzoek gedaan naar een haar van Newton: 40x meer kwik gehalte dan normaal. Maakte geheime notities want Alchemie was verboden. Op zoek naar de Steen der wijzen, The Philosophers Stone? Er brandde altijd een smeltoven in zijn kamer in Cambridge, dampen van gifitige stoffen.
Keynes kocht in jaren ’20 de hele bibliotheek op
We weten immers: magie werkt niet. Wetenschap werkt, magie niet.
Wim: Isaac Newton and alchemy and religion: The consequences of an extreme rational perspective (10 minutes)
Als we hier vandaag bijeen zijn om het tweede eeuwfeest te vieren van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, dan vieren we de overwinning van de wetenschap. Deze overwinning was niet vanzelfsprekend en is niet van heel lang geleden. In 1936 werd op een veiling een kist met onbekende manuscripten van Isaac Newton verkocht. We kennen deze 17de eeuwse geleerde als de ontdekker van de mechanica. In zijn gebruik van de wiskunde om de banen van de planeten te beschrijven herkennen we een moderne natuurwetenschapper. De manuscripten die in 1936 opdoken geven een heel ander beeld: Newton was geobsedeerd door de “Steen der Wijzen”, het magische voorwerp dat ijzer in goud kan veranderen. De econoom John Keynes, die de kist met Newton’s alchemistische manuscripten op de veiling aankocht, beschreef het met ontzetting: “Isaac Newton was niet de eerste der moderne natuurwetenschappers, maar de laatste der magiërs. Hij was de laatste grote geest die uitkeek over de zichtbare en onzichtbare wereld met dezelfde blik als degenen die 10.000 jaar eerder een aanvang maakten met de opbouw van ons intellectuele erfgoed.” Alchemie werd chemie en veranderde zo van magie in wetenschap. Wat is het verschil? Zowel de magiër als de wetenschapper is op zoek naar controle over de natuur, maar hun uitgangspunt is geheel anders. De magiër wil de natuurwetten opheffen, door een geheim woord en door persoonlijke denkkracht. De wetenschapper, daarentegen, wil met de natuurwetten meewerken, door ze eerst te begrijpen en dan toe te passen. De wetenschapper gebruikt denkkracht om de natuurwetten te doorgronden, maar de toepassing van die kennis is niet afhankelijk van denkkracht of van enige andere vorm van persoonlijk charisma.
- Isaac Newton and alchemy and religion: The consequences of an extreme rational perspective (10 minutes)
- Isaac Newton and matter: a hypothesis on the nature of matter full of voids, attraction and repulsion (10 minutes, combining aspects of Optics, Principia, Chemistry)
- Isaac Newton as a famous, older, rich man: Warden of the Mint, President of the Royal Society, (10 minutes)
Newtons bijbel studie. De profetie:
in het jaar 2060 gaan we naar de gallemiezen
Maar zelfs in deze maalstroom van heterodoxe gedachten en praktijken viel Sir Isaac Newton op als een bijzonder vreemde coëxistentie van esoterische bijbelse profetie, occulte overtuigingen en een strenge, formele wiskunde die zich niet alleen hield aan de inductieve wetenschappelijke methode, maar ook haar potentieel uitbreidde door algemene axioma’s toe te passen op specifieke gevallen. Toch zouden veel van Newtons algemene principes volstrekt onverenigbaar lijken met het naturalisme van de meeste natuurkundigen van vandaag.
Terwijl hij de principes van de zwaartekracht en de drie bewegingswetten formuleerde, zocht Newton bijvoorbeeld ook naar de legendarische Steen der Wijzen en probeerde hij metaal in goud te veranderen.
Bovendien schreef de godsdienstige Newton theologische verhandelingen waarin hij bijbelse profetieën interpreteerde en het einde van de wereld voorspelde. De datum waarop hij uitkwam? 2060.
Dit einde was niet het volledig ten onder gaan van de wereld en opbranden in heilige vlammen. Zijn eindtijdfilosofie lijkt meer op die van hedendaagse evangelisten: Christus zou terugkeren en een millennium regeren, de Joodse diaspora zou terugkeren naar Israël en zou, zo schreef hij, “een bloeiend en eeuwigdurend Koninkrijk” stichten. Dergelijke uitspraken horen we vaak van televangelisten, schoolbesturen, gouverneurs en presidentskandidaten.
Na de Engelse Burgeroorlog (1642-1651) werd Engeland in de periode van het Protectoraat, tot 1660, bestuurd door de streng-puriteinse heerser Oliver Cromwell en diens zoon Richard, die als een zwak figuur gold en na minder dan een jaar werd afgezet. Cromwell, die na zijn dood als usurpator zou worden afgeschilderd, had een spartaanse smaak. Op muziek na was hij tegen de meeste kunsten gekant: theater werd verboden, literatuur moest in de eerste plaats sober en godsvruchtig zijn. De meeste sporten en het vieren van Kerstmis werden officieel afgeschaft; op het schenden van de zondagsrust en op vloeken stonden draconische straffen.
De dictatuur van Cromwell werd niet als een succes beschouwd. Daarom werd de monarchie in 1660 hersteld onder koning Karel II (1660-1685), een zoon van Karel I, die in 1650 door de Schotse Covenanters tot koning was uitgeroepen, maar in 1651 door Cromwell verslagen was in de slag bij Worcester. Na negen jaar ballingschap in Frankrijk, Duitsland en Nederland keerde Karel op verzoek van het parlement en generaal Monck terug naar Engeland om de troon in te nemen. Karel II was een levensgenieter, maar ook sluw, en hij sloot zonder aarzelen compromissen met partijen waarvan hij meende dat hij er voordeel uit kon halen. Hij wilde een religieus tolerantiebeleid voeren (de Verklaring van Breda), al werd hij hierbij aanvankelijk door zijn raadgever Clarendon tegengewerkt, ofschoon die mede ten grondslag had gelegen aan het ontwerp van dit beleid. De uiteindelijke Clarendon Code was streng voor diegenen die van de Anglicaanse kerk afweken (de zogeheten dissenters) en voor heimelijke katholieken (recusants). Aan Clarendon had Karel relatief veel te danken, maar Lord Buckingham en diens medestanders wisten hem uiteindelijk tot aftreden te dwingen na het fiasco van de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog, dat eigenlijk Clarendons schuld niet was, maar veeleer te wijten aan het weifelende optreden van James, hertog van York. Omstreeks 1670 heerste het CABAL-kabinet over Groot-Brittannië, zo genoemd naar de initialen van Clifford, Arlington, Buckingham, Ashley en Lauderdale.
