Marlin**** Kunststof (podcast)
Altijd nuttig om eerst naar een interview te luisteren met de kunstenaar, voordat je aan het kunstwerk begint. De podcast van het radioprogamma ‘Kunststof’ is zo’n mooie jukebox met succesnummers. Daarom tip ik hier het vraaggesprek dat Jellie Brouwer in januari in 2021 met de schrijfster Marieke Lucas Rijneveld voerde. Het gaat feitelijk over haar 2e roman, ‘De Gunsteling’ en geeft een goed beeld van de vent achter de vorm.
Ik besloot na het beluisteren van dit vraaggesprek ook haar of zijn roman ‘De avond is ongemak’ te lezen. En daar heb ik geen spijt van. Echt zo’n roman waarbij je meteen het gevoel hebt dat de schrijver/schrijfster in staat is geweest om het leven van haar romanpersonages invoelbaar te maken en vooral herkenbaar. Als we de definitie van Mulisch (1. lectuur vertelt iets over anderen, 2. literatuur vertelt iets over jezelf) als uitgangspunt nemen dan verdient ‘De Avond is Ongemak’ het tweede label. Een adembenemend goed boek.
Titel: Kunststof: Marieke Lucas Rijneveld.
Beoordeling: ****
Genre: Podcast
Presentatie: Presentatie: Jellie Brouwer, Gijs Groenteman, Elisabeth van Nimwegen en Frénk van der Linden.
Uitzendkanaal: NPO-radio 1,
Jas houdt in ‘De Avond is Ongemak’ van Reineveld uit protest haar jas aan in de klas
Als lezer ben je meteen geboeid door het broeierige puberbrein van Jas. Zij leeft in een streng gereformeerd boerengezin ergens in Brabant. Haar vader en moeder zijn strenge, ouders die met angst en beven de moderne tijd buiten de boerderij proberen te houden. Die moderne tijd is het begin van de 21-ste eeuw: de jaren van de walkman en het sinterklaasjournaal van Diewertje Blok. De ouders van Jas blijken niet in staat, als hun zoon omkomt bij een schaatstocht, de verlieservaring te verwerken, laat staan dit een beetje normaal te delen met de rest van het gezin.
Hun dochter Jas (zo wordt ze genoemd door haar klasgenoten omdat ze altijd haar jas aanhoudt in de klas) probeert zich te verhouden tot de dood van haar broer en haar verstikkende leven op de boerderij in het algemeen. Bovendien twijfelt ze aan haar eigen geaardheid en is zij geobsedeerd door haar stoelgang en ander ongemak. Daarmee vertegenwoordigt zij precies de problematiek van opgroeiende pubers aan het begin van de 21ste eeuw. En dat is toch een heel ander verhaal als dat van Frits van Egters of Eric van Poelgeest. Hoofdpersonenen van schrijvers waar Reineveld in haar romans duidelijk fan van is. Haar wanhopige gevoelens leiden letterlijk tot verstopping. Zij zit niet bepaald op haar gemak. Met een mengeling van puberale verwarring, sadisme, liefde, haat en boosheid geeft zij invulling aan haar jonge leven. Bang voor de toorn van haar ouders en god maar ook weer nieuwsgierig naar een leven zonder de verstikkende regels van het geloof. Zij zoekt verlossing. Zij vindt die uiteindelijk in de schuur van de boerderij.
Marlin
