MarlinOver wat je niet precies weet maar wat wel gebeurt achter de coulissen. Geldverdienen aan jouw aandacht – dat gebeurt al sinds mensenheugenis. Maar geldverdienen door middel van bewuste misleiding en leugenachtige content, dat is een ander verhaal. De documentaire wordt afgewisseld met van die fictieve, tenenkrommende sketches. Het soort praktijkvoorbeelden (cases!) waar Amerikanen gek op zijn. Toch snijdt de docu wel degelijk hier en daar belangrijke kwesties aan. Zeker de moeite van het kijken waard.
Titel: The social dilemma (augustus 2020)
Beoordeling: ***
Genre: Documentaire
Productie: Jeff Orlowski
Cinematografie: John Behrens; Jonathan Pope
Uitzendkanaal: Netflix
Hoe ver laten wij ‘The Big Tech’ in ons persoonlijk leven toe en tegen welke prijs?
De titel ‘The social dilemma’ van de documentaire op Netflix van Jeff Orlowski wekt de indruk dat ‘social’ media platforms als Facebook of Twitter geanalyseerd gaan worden. Maar feitelijk gaat deze Amerikaanse documentaire over een breder onderwerp. Het gaat vooral over de macht die de Big Tech ( Amazon, Microsoft, Google, Apple en Facebook) over ons leven heeft verworven. Die macht is veel groter dan wij denken. Ik hoorde mensen die de documentaire gezien hadden, trots roepen dat zij ‘niet op social media zaten’ en dus ‘veilig’ waren. Maar als ik ze dan vroeg of zij wel eens iets opzochten op Google of iets kochten op bol.com dan zeiden ze: ‘ja, hallo – dat zijn geen social media’. Ook de kijkers naar deze documentaire hebben kennelijk niet allemaal in de gaten hoe en door wie ze beïnvloedt worden momenteel. Het is ironisch dat het bedrijf Netflix, het kanaal waar de docu te zien is, de data van het kijkgedrag bij iedereen gebruikt in het algoritme dat dicteert welke filmtrailer je als bezoeker op Netflix te zien krijgt.
Vergelijkbaar met Netflix zijn veel techbedrijven bezig om een steeds perfecter model te ontwikkelen, waarmee menselijk gedrag voorspeld kan worden. Het enige doel daarbij is de aandacht van bezoekers zo lang mogelijk vast te houden. Zodat men weet met welke content, hoe lang en op welk platform, zo veel mogelijk geld verdiend kan worden. Daarom zijn deze bedrijven voortdurend ons gedrag aan het volgen, opslaan en analyseren. Het maakt deze bedrijven niets uit of zij persoonlijke data van mensen stelen, nepnieuws verspreiden, kinderen verslaafd maken of verkiezingen manipuleren. Het doel heiligt de middelen.
Spijtoptanten ooit bij de Big Tech werkzaam
Vanuit verschillende invalshoeken benadert de docu deze actuele situatie waarin kwade geesten het zogenaamd op ons gemunt hebben. Dat is natuurlijk een beetje overdreven. Helaas geen historisch overzicht hoe het allemaal zo ver heeft kunnen komen. En ook geen zelfbespiegeling over de retorische technieken die de docu zelf hanteert om een bepaald beeld te scheppen.
Het meest interessant zijn de verhalen van de spijtoptanten die ooit bij de Big Tech werkzaam waren. Het is natuurlijk heerlijk om kennis te nemen van de slimme trucs die achter de coulissen bedacht worden om ons te manipuleren. Vooral om jezelf te checken: ben ik daar in getrapt? Het enige irritante in de docu zijn de toneelstukjes die af en toe worden ingezet om de aangesneden kwesties te illustreren. Die kun je gelukkig op Netflix makkelijk doorspoelen. Het zal mij niet verbazen als over een paar maanden deze fragmenten om die reden gewist zijn uit de docu. Zo ver zijn we al natuurlijk. Op basis van kijkgedrag van de kijkers naar de docu kunnen de beelden opnieuw worden gerangschikt. Maar dat hebben we nog niet in de gaten.
Marlin
