MarlinGoed dat De Correspondent aandacht besteedt aan het debat over digitaal onderwijs. Alleen het woord ICT in de vraagstelling ‘Wat is waar in het debat over ICT in het onderwijs?’ is een beetje ongelukkig gekozen. Gaat dit debat wel over ICT? Het gebruik van dat archaïsche woord ‘ICT’ is tekenend voor het beginstadium waarin dit debat zich kennelijk nog bevindt.
ICT wordt allang gebruikt in het onderwijs. Computers zijn aan het eind van de 20ste eeuw opgerukt op de middelbare scholen. ICT is slechts het middel. Het doel lijkt mij voor docenten vooral om met nieuwe digitale lesmethoden de gewenste lesstof bij te brengen.
De leerlingen van de 21e eeuw groeien op in een digitale wereld. Nieuwe lesmethoden zouden daar op in moeten spelen. Het verlaten van de setting van een docent voor de klas met luisterende leerlingen die aantekeningen maken in een schrift. Dat is op zich al een revolutie in de geschiedenis van het onderwijs. En daar wringt dan ook de schoen. Want de sector onderwijs is nu niet een bolwerk van vernieuwing.
Sinds Theo Thijssen staan docenten vol goede moed voor een klas met gapende leerlingen hun lessen af te draaien. Zij geven huiswerk op dat thuis in een boek bestudeerd dient te worden. Sinds 2010 is het krijtbord weliswaar vervangen door het digibord. Maar dit nieuwe medium wordt door de meeste docenten nog steeds gebruikt als een veredelde beamer voor een PowerPoint-presentatie die hun verhaal kracht moet bijzetten.
Digitale lesmethoden, aangeboden via laptop, smartphone en desktop, bieden zeker nieuwe mogelijkheden om onze kinderen iets te leren. Ondanks hun grote inzet zijn docenten bijvoorbeeld in de klassieke setting nauwelijks in staat om elke leerling persoonlijke aandacht te geven. Bovendien moeten de beelddenkers en dyslectici onder de leerlingen voor een proefwerk met veel moeite door flinke lappen tekst heen ploegen. Terwijl de hoogbegaafden verveeld in de klas zitten te wachten op een uitdaging. En als een school eindelijk de moed heeft om schoolboeken en een lesmethode op een tablet aan te bieden dan gooien traditionele educatieve uitgeverijen als Noordhoff en ThiemeMeulenhoff nog steeds veel roet in het digitale eten.
De meeste educatieve uitgeverijen werken nog met het verdienmodel uit de tijd van Theo Thijssen. Zolang zij niet zeker zijn van de inkomsten die digitaal lesmateriaal gaat opleveren zullen zij nooit investeren in vernieuwing. Zij bieden een schoolboek aan in de vorm van ‘een pdf achter glas’, in plaats van een volledige digitale lesomgeving waarover goed is nagedacht door UX-specialisten en onderwijsdeskundigen. Daar is dus nog veel te winnen.
Ook zal de schoolleiding er op moeten toezien dat alle docenten de ingekochte leeromgevingen consequent in hun lesaanbod integreren, zodat alle leerlingen precies weten bij elk vak wat, waar en hoe ze moeten leren. En niet zoals mijn jongste zoon in de 1e klas van de middelbare school (hij zit op een school waar de schoolboeken op een tablet worden aangeboden) van zijn lerares Engels doodleuk te horen kreeg om ook een schoolboek aan te schaffen, “want dat leert toch makkelijker…”
Als vader van drie schoolgaande kinderen (een dochter van 17 en twee zonen van 12 en 14) heb ik, door de komst van smartphones en ook een internetverbinding op hun kamer, de introductie meegemaakt van verschillende digitale onderwijsvormen in hun lerende leven. De gratis webapplicaties die sinds 2008 zijn ontwikkeld voor smartphone, laptop en desktop vormen voor mijn kinderen een volwaardig middel om hen te ondersteunen bij het leerproces op school. Net zoals vroeger een pen, een schrift, een rekenmachine en een passer dat in mijn schooltijd deden.
Met verbazing zag ik hoe snel mijn kinderen deze apps wisten in te richten om platte kennis mee te toetsen. Tijdens het autoritje naar oma op zondag worden op de achterbank nog steeds met WRTS woordjes en met Quizlet begrippen geleerd. Als zij geluk hebben dan strijden zij met hun klasgenoten in de klas om de eerste plaats met een klassikale Kahoot op het smartboard. Of hun docent geschiedenis geeft een Prezi presentatie waarin met beeld, tekst en videofilmpjes wordt uitgelegd wat het verband is tussen het Verdrag van Versailles en de opkomst van het nationaalsocialisme in Duitsland.
Dat hangt helaas nog steeds af van hoe vaardig een docent is om zijn verhaal in een digitale vorm te vertellen en of de sectie de juiste lesmethode heeft ingekocht. Een doorontwikkelde, vakoverschrijdende digitale leeromgeving met leerlingvolgsysteem, kan de enthousiaste docent daarbij ondersteunen. Dat is dus veel meer dan ‘ICT’ alleen.
Marlin
