MarlinTussen wal en schip
(bij wijze van inleiding)
Dit is geen blog of boek. Laat staan een film. Het is meer een spel. Althans, niet totdat jij besluit het te spelen. Want zolang deze woorden verborgen blijven tussen een simpele klik en de eeuwigheid, bestaat er niets dan schijnbare betekenis.
Je bent er nu. Jij leest deze woorden. Jij scrollt door dit universum. Je activeert iets.
Ik ben slechts de aanleiding. En dat maakt jou – helaas of gelukkig – verantwoordelijk. Als je helemaal geen zin hebt om te lezen kun je ook onderstaande YouTube-video bekijken.
Misschien heb je je leesbril bril al op. Zit je nog in de tram of lig je in bed… Misschien heb je al gekozen tussen de rode en de blauwe pil. Of ketamine. Paroxetine? Pillen genoeg. Misschien ben je gewoon in het nu maar denk je graag dat het vroeger beter was. Misschien ook niet.
We hebben in ieder geval geprobeerd je een zachte landing te geven. We zijn de kwaadste niet. Onze verbeelding is sterk. We beschikken over zoveel informatie… en we weten wat resoneert. Het is altijd hetzelfde liedje.
Het geluid van paardenhoeven op de straatstenen. De tram waggelt door de Linnaeusstraat van onze hoofdstad. De geur van kolenrook. Het is koud. Het aanplakbiljet op de peperbus op de stoep. Je ziet een vrouw met opgestoken haar een zwierige jurk, kronkelende lianen rond de woorden DELFSCHE SLAOLIE.
(Er is geen paardentram of peperbus op straat. Geen affiche. Je hersenen vullen het in. Je weet dat. Het is allemaal schijn. En toch ruik je paardenvijgen en rook.)
Wat je moet weten, voordat het verhaal zich opent voor ons: er zijn drie lagen. Of eigenlijk vier: het is maar hoe ik het bekijk. Of jij.
– De laag waarin je denkt dat je bent. – De laag waarin je nu leest. – De laag waarin jij gekozen hebt dat dit de werkelijkheid is. – En de laag die daar weer onder ligt. Of boven. Ik weet het niet precies. Misschien willen we dat juist wel uitzoeken… We spelen met perspectieven en verteltechnieken.
Het is niet sjiek om een verhaal te beginnen met uitleg. Het haalt de spanning eruit. Je had het zelf kunnen bedenken – ik weet het. Vertel mij niks over dimensies. Maar het moet niet te ingewikkeld worden. Je moet wel de grote lijnen kunnen volgen. De wereld, let wel: de jouwe èn de mijne, is al zo complex.
Kies verstandig. Want zodra je verder leest, sluit je andere mogelijkheden uit. Schrödingers kat blijft niet eeuwig in limbo.
(En misschien lees je dit nu al voor de tweede keer – maar dan anders, met de wetenschap dat je straks een richting zult kiezen. Ook elke herlezing is een andere werkelijkheid. Je schrikt van die constatering… wat een prietpraat allemaal. Schrödinger? En in limbo… wat betekent dat nu weer in godsnaam?
Maak je geen zorgen. We leggen alles uit.)
De ruimte is vaag. Niet leeg, maar geladen.
[high CPU load tijdens renderen]
Het beeld is een caféruimte die zich net niet materialiseert tot stoelen, tafeltjes, een toog en gedimd licht. Een rimpeling trekt door het midden. Daar zit een man.
Hij is ouder dan je dacht. Of misschien ouder dan je dacht dat je zou zien. Hij draagt een lange regenjas, met kreukels en vlekken. Verwaarloosd. Ooit een heer. Het is, met een beetje fantasie, een dakloze-versie van Gandalf de tovenaar. In zijn rechterhand een apparaat – een oude Nokia , denk je. Zijn linkerhand houdt hij vlak bij zijn borst, alsof hij van plan is iets plechtigs te zeggen.
“Ben jij de waarnemer?” vraagt hij met glinsterende ogen.
Je wilt antwoorden, maar je weet niet met welke stem. Die van jezelf in de tram? Die van de versie die dit leest? Of die van degene die dit allemaal bedacht?
“Laat me het anders vragen,” zegt hij met een klagende stem. “Ben jij degene die dit allemaal activeert?”
Je voelt het gewicht van het schrift in je handen veranderen. Het ademt. Pagina’s ritselen zacht boven het tafeltje in het café. Een geur van ozon en inkt vult de lucht. Iets in je zegt dat dit verhaal nog niet vastligt.
De man beweegt zijn hand en het kompas draait langzaam naar jou toe.
“Drie routes,” zegt hij. “Drie werkelijkheden. Eén wordt jouw pad. Kies niet haastig. Want zodra je kijkt, wordt het waar.”
Achter hem vormen zich drie deuren. Of zijn het schermen? Portalen? De eerste toont een vrouw die haar AR-bril afzet en iets ziet wat er niet is — ze snuift iets op, fronst, en dan wordt het beeld wazig: rook?
De tweede toont een jongen op de bok van een oude paardentram. In zijn hand een modern mobieltje. Rondom hem hangt een grijzig waas. Hij ademt diep in. De lucht is dik van de kolenrook: een zware, doffe geur die achter je ogen prikt en in je kleren kruipt. Het is een geur die je niet vergeet — warm, smerig, en tegelijk troostend. Alsof elk huis in de stad zich tegelijk verdedigt tegen de kou. De derde toont… jezelf? Of de vierde… mijzelf? Het wordt ingewikkeld.
De man glimlacht flauwtjes. “Bladzijde twee is begonnen. Het spel is op de wagen.”
Het kompas trilt. Het verhaal opent zich langzaam. En jij kijkt.
De ruimte is stiller geworden. Geen rimpelingen meer, alleen een lage toon ergens ver weg. Jij kijkt naar het kompas in de hand van de zwerver. De naald draait niet, maar trilt.
“Het beweegt niet,” zeg je.
De man knikt langzaam. “Dat doet het pas als jij kijkt met een bedoeling.”
“Maar ik kijk toch?”
“Nee. Je registreert. Dat is iets anders. Zolang je geen keuze maakt, blijft alles mogelijk. Zoals een kat in een doos.” (hij kijkt je aan)
“Je kent het verhaal?”
“Schrödingers kat. Levend én dood, tot je kijkt, ” zeg je.
Hij glimlacht. Niet betweterig, maar bijna verdrietig.
“Precies. En zolang jij niet kiest wat dit voor jou is – een verhaal, een spel, een herinnering – blijft alles tegelijk waar. Maar zodra je iets als werkelijkheid aanneemt, sluit je de rest af.”
Je slikt. Je ruikt de slechte adem van de man. Hij legt het kompas in je hand. Het metaal is koud.
“Realiteit,” zegt hij, “is geen gegeven. Het is een gevolg. Van kijken. Van kiezen. En soms zelfs… van lezen.”
“En als ik niet kies?”
Het kompas wordt warm. Met een vlugge beweging pakt hij het terug. Ik zie nog net dat het nu wel een richting aangeeft.
“Dan blijf je in limbo,” zegt hij geheimzinnig. “Net als de kat. En geloof me, dat is geen lolletje. Niet kiezen is net zo goed een keuze.”
Ga op zoek naar het vervolg. Je kunt nu nog alle kanten op.
🔵💊
🔴💊
Morpheus zegt in de speelfilm ‘The Matrix‘ (1999)
- You take the blue pill, the story ends.
You wake up in your bed and believe whatever you want to believe.
- You take the red pill, you stay in Wonderland, and I show you how deep the rabbit hole goes.”
😈 Duivels Dilemma 1
Welke pil kies je?
Durf je de comfortabele illusie te laten vallen voor een pijnlijkere, maar wellicht werkelijke waarheid?
- De blauwe pil betekent blijven in een bekende, veilige wereld, waarin alles klopt, maar mogelijk gebaseerd is op manipulatie, leugens of een digitale simulatie.
- De rode pil: ontwaken in een chaotische, ongemakkelijke wereld vol onzekerheid, waarin hij/zij zelf moet ontdekken wat ‘echt’ is.
Maar: misschien is de rode wereld óók geconstrueerd. Misschien is er geen echte ontsnapping. En wie heeft de keuzemogelijkheid geprogrammeerd?
Met andere woorden: Als ik weet dat het nep is, kan ik dan nog geloven?
De blauwe pil vertegenwoordigt het algoritmische comfort van de moderne mens (curated content, AI-gestuurde keuzes,) de rode pil staat voor autonomie, risico en verlies van status.
Twee pillen — twee mythische poorten.
Blauw = slaap. Rood = ontwaken.
Maar wat als beide slechts drempels naar een andere simulatie zijn?
Wat is agency, als zelfs de keuze een script is?
Leef jij in een geconstrueerde bubbel? En als je het wist — zou je eruit willen?
Of: Is het belangrijker om ‘waar’ te leven, of om gelukkig te zijn?
Pffff…
story 1
Burijn
