MarlinBekijk de Geheugen Groeve op mijn zolder
Een Amerikaanse benzinepomp! Hoe vaak is dat wel niet door mij heen gegaan als ik met mijn ouders in onze Opel stationcar in de jaren zeventig de oprit Vinkeveen opreed van de A2. We waren altijd op weg naar opa en oma Burkunk in Alkmaar; ik lag in ‘de achterbak’, heerlijk op mijn rug naar buiten te kijken. Bij Vinkeveen moest ik altijd even kijken: de rood met witte ‘Amerikaanse’ Esso-pomp. Een knik in het dak en helemaal van glas. De pomp had makkelijk het decor kunnen zijn van mijn favoriete TV-serie ‘Happy Days’ met ‘The’ Fonz.
De Esso-pomp bij Vinkeveen vormde een anomalie in het snelweglandschap van toen. In de jaren ’70 stelde ik me voor dat de pomp aan de Route 66 lag. Een pomp in de Amerikaanse woestijn. Amerika stond er vol mee. Fantastisch. Daar wilde ik naar toe!
Hoe heeft mijn Amerika-beeld toch zo scheef kunnen groeien? Toen ik uiteindelijk, 20 jaar later, het beloofde land in 1993 bezocht was de teleurstelling niet te bevatten. Mijn Route 66 bleek niet veel te verschillen van een provinciale weg in Flevoland. Het Amerika zoals ik dat in mijn kinderjaren op TV (Happy Days) en in de stripboeken (Charlie Brown) had gezien, bestond helemaal niet. Of het was gesloopt tijdens de reagonomics in jaren ’80. Of het bestond alleen maar in mijn hoofd. Het was een fata morgana.
In dat hoofd van mij waren inmiddels tijdens mijn studententijd allerlei beelden bij gekomen van Amerika: de schilderijen van Hopper, de film ‘Paris, Texas’ van Wenders, ‘Mystery train’ van Jarmousch. Het is fascinerend hoe een idee van een land geromantiseerd wordt door je brein.
Het ideaal van de American Dream: van krantejongen tot miljonair. Een loei van een ijskast in de huiskamer, Coca-cola bij het ontbijt, kleuren-tv die ook overdag programma’s liet zien, enorme auto’s, enorme huizen.
(foto: ed schulte vinkeveen; https://erfgoedopweg.nl/toonobj.php?id=31)
(Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
Ik heb er als kleine jongen over gedroomd. En nu had ik ook nog een echte Amerikaanse naam: Marlin. De familie van mijn oma was in de jaren ’30 geëmigreerd naar het beloofde land. Mijn oma was de enige uit die familie die niet de oversteek maakte omdat haar man weigerde. Dus haar dochter, mijn latere moeder, ook niet. Het verhaal in de familie was dat mijn opa ‘communist was’ (hij weigerde voor een baas te werken als meubelmaker) waardoor hij niet met de familie van mijn oma meewilde. Het land van het kapitalisme vormde een grote bedreiging voor opa. De familie van mijn oma trok van New York naar het Westen en belandde in Salt Lake City. Daar werd toen een neefje van mijn moeder geboren: Marlin. Mijn moeder vond dat een mooie naam.
(foto: Autozine: https://www.autozine.nl/nieuws/dudok-benzinestation-naar-louwman )
Een vreemd gezicht hoe mijn Amerikaanse droom uit de grond werd getrokken
Dat die Amerikaanse benzinepomp bij de oprit Vinkeveen ooit ontworpen was in de jaren ’50 door de architect Willem Dudok heb ik nooit geweten. De vorm was eigenlijk Europees: het nieuwe bouwen bij uitstek. Dat mijn droompomp tot 1995 in gebruik was, en daarna opgetild werd als in de Pixar film ‘UP’, wel. Dat kwam nog op het journaal op Nederland 2. Ik herinner het mij als de dag van gisteren. Een vreemd gezicht hoe mijn Amerikaanse droom uit de grond werd getrokken, door de lucht vloog en in zijn geheel op een vrachtwagen werd geplaatst. Uiteindelijk werd de Esso-pomp uit Vinkeveen na een lange rit in een automuseum geparkeerd. Terecht. Ik zie het nog steeds als een teken van realiteitszin. Daar hoort hij thuis. Dromen zijn bedrog. Zeker Amerikaanse.
