
Analyse
A. parafrase
(korte samenvatting van het gedicht)
Een ik-persoon is melancholisch omdat het herfst is maar ironiseert het leed.
B. versleer
(herkennen, benoemen en het op waarde schatten van stijlelementen en beeldspraak)
‘Dichtstukje op de herfst’ is een traditioneel gedicht met een vast metrum en rijmschema:
1. Strofenbouw
1 kwatrijn (4 regels)
2. Rijm
Er sprake van 2 soorten eindrijm
Vrouwelijk (2-lettergrepen): vallen – knallen
Slepend:
(Na de beklemtoonde, rijmende lettergreep volgen nog twee onbeklemtoonde lettergrepen): en de – ellende
Halfrijm door alliteratie
(gelijkheid van de medeklinkers (of medeklinkerrijm).
zwarte zweep
3. Rijmschema: gekruist
abab
Enjambement
(Als een (dicht)regel afbreekt op de plaats waar de zin logischerwijze zou moeten doorlopen, omdat er geen natuurlijke pauze valt)
en de /
5. Beeldspraak
Bij beeldspraak worden zaken uit de werkelijkheid met beeldend taalgebruik op een indirecte of figuurlijke manier omschreven. Zo kan de lezer zich iets goed voorstellen, vaak beter dan wanneer iets uit de werkelijkheid direct omschreven wordt. Met originele beeldspraak krijgen teksten en schrijvers een eigen stijl.
Methonymia
Net als bij de zuivere metafoor wordt bij de methonymia wel het beeld maar niet het object genoemd. Groot verschil is, dat er géén overeenkomst is tussen het beeld en het object.
Zwarte zweep van de dood
6. Stijlfiguren
Een stijlfiguur is een opvallende, kenmerkende vorm (figuur) van uitdrukken (stijl). In tegenstelling tot beeldspraak hebben stijlfiguren niets met beelden, objecten of figuurlijk taalgebruik te maken; het zijn taaltrucjes.
Hyperbool
zweep van de dood hoort knallen.
De dood horen knallen als een zweep is erg overdreven.
Personificatie
met de treurnis één wordt
Understatement
(Bij een understatement zeg je iets ook in voorzichtige bewoording, maar dan met spot.)
Er is zeker nog niet genoeg ellende.
C. Interpretatie
( interpretatie van het gedicht, waarbij ook relevante stijlelementen en beeldspraak hun plek moeten krijgen)
Relativering en overdrijving kan uitweg bieden uit de melancholie van de herfst.