Marlin**** YouTube (radioshow 1956 )
Wie de toekomstroman ‘Brave New World’ er nog eens op na slaat om te checken of de onheilsprofetie van A. Huxley uit 1932 uiteindelijk is uitgekomen, schrikt zich een hoedje. Je hebt niet veel fantasie nodig om de wereld anno 2021 te herkennen. Echt een aanrader om nog eens te (her)lezen. Op YouTube is ook een hoorspel uit 1956 te beluisteren dat mooi kan dienen als een introductie. Fragmenten uit het boek worden nagespeeld door acteurs, geluidsbanden zorgen voor de soundscape en de schrijver Huxley treedt zelf als verteller op.
Het is een adembenemende luisterervaring. Vooral omdat het zo knullig is. En daarom misschien ook wel weer heel authentiek de sfeer van het analoge tijdperk ademt.
Want het in onze tijd zo geroemde fenomeen ‘podcast’ bestond natuurlijk voor de digitale revolutie al lang. Op CBS noemde men in de jaren ‘50 deze radio-uitzending ‘a theater of the mind’. Het enige verschil was dat je de audio-opname toen niet onafhankelijk van plaats en tijd kon consumeren, zoals nu. Maar de zeggingskracht is even groot.
Titel: Brave New World
Beoordeling: ****
Duur: 1 u 6 minuten
Genre: hoorspel (podcast)
Naar: ‘Brave New World ‘ van Aldous Huxley
Kanaal: YouTube (oude CBS-radio opname )
Het jaar 632 na Ford
In de ‘Heerlijke Nieuwe Wereld’ (hetgeen een beetje knullige vertaling is van de Engelse titel, een Shakespeare-citaat) uit de roman van Huxley leven we in het jaar 632 na Ford. De christelijke jaartelling is vervangen door het moment dat de industrieel Henry Ford de lopende band introduceerde en daarmee feitelijk het nieuwe tijdperk inluidde van massa-consumentisme – gedreven door nieuwe technologie. De T van de T-Ford is ook overal in de stad op flatgebouwen te zien, alsof massaproductie een nieuwe religie is.
In deze volledig door de staat en technologie gecontroleerde ‘brave new world’ is ongelijkheid, ontevredenheid en ongeluk verdwenen. Mensen worden namelijk niet meer uit een moeder geboren maar in een soort flessen door middel van IVF. In dit ‘Hatchery and Conditioning Centre’ worden baby’s niet alleen geboren maar volledig geconditioneerd voor de rol die zij in de samenleving moeten gaan vervullen. De staat heeft zich ten doel gesteld om kunstmatig een kasten-maatschappij te beheersen die voor stabiliteit en geluk voor iedereen zorgt.
“And that,” put in the Director sententiously, “that is the secret of happiness and virtue—liking what you’ve got to do. All conditioning aims at that: making people like their unescapable social destiny.”
Ypsilons worden in de ‘Brave New World’ vanaf hun embryonale fase weinig bloot gesteld aan daglicht
Zo onderscheiden we een leidende elite van supermensen (Alfa+), een middenklasse (gamma+) en mensen die aan de onderkant staan van de samenleving (de Ypsilon-). Elke stand krijgt een specifieke vorming. Zo worden de Ypsilons die bijvoorbeeld diep in een mijn moeten gaan werken, vanaf hun embryonale fase bloot gesteld aan weinig daglicht, veel hitte en hard geluid. Later in hun arbeidzame leven zullen zij zodoende nooit ongemak ervaren en hun werk met plezier doen. Deze conditionering gaat verder tijdens de kinderjaren.
“Primroses and landscapes, he pointed out, have one grave defect: they are gratuitous. A love of nature keeps no factories busy. It was decided to abolish the love of nature, at any rate among the lower classes.”
Alle mensen worden in collectieve crèches grootgebracht volgens strikte normen en waarden, die gelden binnen hun kaste. De Ypsilon krijgt een afkeer van mooie bloemen aangeleerd omdat dit een onpraktische behoefte is als je dagelijks in een mijn werkt. Het gezinsleven is afgeschaft. In elke kaste worden precies de economische, sociale en culturele behoeften geconditioneerd, zodat er nooit ontevredenheid heerst onder de bevolking. Er is onderling geen animositeit omdat iedereen zich schikt in zijn sociale rol.
Het surveillance-kapitalisme van de Big Tech volgens Shoshana Zuboff
Natuurlijk zijn we nog niet zo ver dat we kinderen conditioneren tot een onvrije slaaf van zijn voorbestemde behoeften. Dat is overdreven en zou nog meer van toepassing geweest zijn in het stalinistische maatschappij-ideaal van de inmiddels verdwenen Sovjet Unie. Alhoewel: in ziekenhuizen en laboratoria van West-Europa en de VS wordt wel al gesleuteld aan ons brein, aan ons DNA en aan ons nageslacht (designerbaby).
Waar je eerder aan denkt bij het luisteren naar het hoorspel is de groeiende macht van de Big Tech-bedrijven over ons leven. De Amerikaanse sociologe Shoshana Zuboff beschrijft in haar inmiddels beroemde boek: The Age of Surveillance Capitalism dit geraffineerde spel van data-mining alarmerend. Door het opbouwen van profielen door heel veel data op te slaan, die wij ongemerkt met ons internetgedrag elke dag gratis aanbieden, kan de Big Tech voorspellingen doen van toekomstige gedragspatronen. Voor reclame-campagnes van andere bedrijven is dit gouden informatie. En feitelijk de basis waarmee onze behoeften worden ‘ingevuld’.
In de docu The Social Dilemma (op dit blog besproken) wordt gekscherend een fictieve scene getoond waarin aan het begin van de jaren ’10 van de 21ste eeuw een soort centrale controle-kamer in Silicon Valley voortdurend het gedrag van mensen aan het monitoren is. De social targetting van advertenties neigt in die zin naar de Brave New World. Het kan daarom zeker geen kwaad om naast deze roman ook het boek van Zuboff te lezen.
Lichaamsbeharing bij vrouwen is ‘vies’ conditioneert de advertentie
En daarbij is de greep die de Big Tech over ons heeft maar een fase in een ontwikkeling, die natuurlijk veel eerder is gestart met het fenomeen reclame als kunstmatige behoeften-schepper. Reclame slogans die ons langzaam in slaap sussen door steeds maar een boodschap te herhalen. In de tijd dat Huxley het boek schreef moest het moderne kapitalisme nog geboren worden. De eerste T-fords rolden nog maar net van de lopende band; de advertentie voor tandpasta met mintsmaak, die een schijnbehoefte creëerde naar elke ochtend een frisse adem, was nog nieuw in de krant. Toch was Huxley profetisch in hoe langzaam het moderne kapitalisme met het systeem van massa-consumptie in ons gedrag zou worden verankerd.
In de Brave New World krijgen kinderen in de crèche in hun slaap al via geluidsbanden te horen: We always throw away old clothes. Ending is better than mending. Feitelijk is dit het fundament voor de naoorlogse wegwerp-economie die voortdurend om nieuwe producten vraagt. Dergelijke onbewuste en vals educatieve boodschappen zitten in 2021 in heel veel reclame-boodschappen verweven. Momenteel accepteert iedereen de hypnotiserende beeldvorming uit reclames dat lichaamsbeharing bij vrouwen ‘vies’ is en dat een vrouwenbeen en -oksel glad moet zijn. In wezen zou deze campagne perfect passen in het conditionerings-programma van een vrouwelijke Gamma+ uit Brave New World.
Inspirerende quotes uit het hoorspel en de roman
You can’t make tragedies without social instability. The world’s stable now. People are happy; they get what they want, and they never want what they can’t get. They’re well off; they’re safe; they’re never ill; they’re not afraid of death; they’re blissfully ignorant of passion and old age; they’re plagued with no mothers or fathers; they’ve got no wives, or children, or lovers to feel strongly about; they’re so conditioned that they practically can’t help behaving as they ought to behave.”
Call it the fault of civilization. God isn’t compatible with machinery and scientific medicine and universal happiness. You must make your choice. Our civilization has chosen machinery and medicine and happiness.”
Every one works for every one else. We can’t do without any one. Even Epsilons are useful. We couldn’t do without Epsilons. Every one works for every one else. We can’t do without any one. .
Marlin
