MarlinDuiding van Harari (historicus):
Vraag: wat onderscheidt de homo sapiens van een dier: niet alleen zijn 1. hersencapaciteit en 2. vaardigheid om werktuigen te maken alswel: 3. zijn vermogen om samen te werken in grote groepen met anonieme anderen door middel van afspraken, al dan niet onder dwang.
Waarom kwamen mensen in totalitaire regimes (faraos, romeinen, pruisen (frederik de grote), communisme) nooit in opstand tegen de absolute heersers: ongelijke verdeling van macht en goederen, ontberingen van oorlogen?
Grote aantallen mensen gedragen zich anders dan kleine aantallen. Met dreigingen (straffen) en beloften (doe je wat ik zeg dan kom je in de hemel) weet een elite een grote groep te reguleren. Alle grootschalige samenwerkingen zijn gebaseerd op imaginaire ordes. Als de mensen daar maar collectief in geloven dan doen ze wat er gezegd wordt. Als je vader en moeder eert ga je naar de hemel. Als je mij niet gelooft: ga je naar de hel. Deze verhalen, die op een bepaald plaats overal het zelfde zijn, maken het mogelijk om en masse samen te werken maar ook om gedrag van massa’s door de elite te voorspellen om te kunnen anticiperen en regeren.
Einde wereldrijken: hoe stoppen ze: Sovjet Unie. in een keer weg in 1989
Eerst grootschallge samenwerking. Een verenigde elite heerste over ordeloze massa. Hoe?
Kleine netwerken die effectief samenwerken: russische revolutie is geen volksopstand van 180 miljoen Russen . Ook bij de teloorgang in 1989 was dit kleine netwerk kapot: Oost Duitsland ging, Polen, Tsjechië .
Roemenie ging als laatste.
De massa realiseert zich dat ze sterker zin dan die oude man met die bontmuts waar ze 60 jaar banhg voor zijn geweest. Waarom toen pas. Waarom eeuwen lang die gek gevolgd. IN theorie hadden ze het veel eerder kunnen bestormen.
Ceauşescu behield tot 1989 zijn totalitaire macht (met een onderlinge onrechtvaardige en ongelijke verdeling van macht en vrijheid) door:
- Loyale communistische apparatski aan het hoofd van alle samenwerkings netwerken. (lager, partij, vakbonden, sportbonden, tot aan de schaakvereniging toe )
2. Zij zrogen ervoor dat er Geen rivaliserende politieke, sociale of economische organisaties konden worden opgezet.
3. Zij hadden de steun van zusterpartijen in de SU en in andere Oost Europese landen.
Daardoor konden de 20 miljoen Roemenen geen effectieve oppositie organiseren. C. viel pas van zijn troon toen niet meer aan deze voorwaarden werd voldaan.
De hele toespraak werd landelijk live uitgezonden. Censoren probeerden de live videofeed te verwijderen en te vervangen door communistische propagandaliedjes en video waarin het Ceaușescu-regime werd geprezen, maar delen van de rellen waren al uitgezonden en de meeste Roemeense mensen realiseerden zich dat er iets ongewoons aan de hand was. Ceauşescu en zijn vrouw, evenals andere functionarissen en CPEx-leden raakten in paniek; Ceaușescu’s lijfwacht duwde hem terug het gebouw in.
Het gejoel en gefluit brak al snel uit in een rel; de menigte ging de straat op en bracht de hoofdstad, net als Timişoara, in rep en roer. Leden van de menigte begonnen spontaan anti-Ceaușescu-leuzen te schreeuwen, die zich verspreidden en werden gezangen: “Jos dictatorul!” (“Weg met de dictator”), “Moarte criminalului!” (“Dood aan de crimineel”), “Noi suntem poporul, jos cu dictatorul!” ( “Wij zijn het volk, weg met de dictator”), “Ceauşescu cine ești? / Criminal din Scorniceşti” ( “Ceauşescu, wie ben jij? Een crimineel uit Scorniceşti “). [28]
Demonstranten overstroomden uiteindelijk het stadscentrum, van Piața Kogălniceanu tot Piața Unirii , Piața Rosetti en Piața Romană . In een opmerkelijke scène van het evenement zwaaide een jonge man met een driekleur met het communistische wapen uit het midden gescheurd terwijl hij op het standbeeld van Mihai Viteazul op de Boulevard Mihail Kogălniceanu op het Universiteitsplein zat . Vele anderen begonnen de jonge demonstrant na te streven, en het zwaaien en tonen van de Roemeense vlag met uitgesneden communistische insignes werd al snel wijdverbreid. [28]
