Introductie
Lojong: een oefening in mentale veerkracht
Iedereen wil graag verlost worden van onbehulpzame gewoonten en destructief gedrag. Veel drinken, roken, eten, rumineren, werken, doom scrollen – noem de kwalen waar we aan lijden maar op. We weten dat het niet goed voor ons is maar gaan ermee door.
De boekhandels puilen uit van zelfhulpboeken waarmee we aan de slag kunnen gaan. Maar ergens over lezen is iets anders dan daadwerkelijk beginnen.
Het veranderen van gedragspatronen in een mensenleven is niet gemakkelijk. Als je steeds weer in hetzelfde gedrag vervalt, lijkt dit verlangen bijna onbereikbaar.
Lojong betekent letterlijk ‘training van de geest’
Je geest trainen lijkt kansloos. Toch kan het. Je kunt je geest en je lichaam trainen. Niet door te gaan zoeken naar oplossingen maar door jezelf de vraag te stellen ‘waarom vind ik het vanzelfsprekend dat er gezocht moet worden naar een oplossing?’ en ‘zit deze vastgeroeste overtuiging van streven naar een oplossing mij juist niet in de weg?’. Dit is een spel dat zich puur in je hoofd afspeelt.
Desondanks kun je hier iets aan doen. Bewustzijn van bepaald gedrag is al een begin. Een heel klein babystapje in de goede richting. Door te beginnen zal uiteindelijk iets veranderen. Het is misschien meer een soort bewustwording van de werking van je geest en lichaam dan grote stappen maken en verlost worden van je drankzucht, ijdelheid of andere niet-behulpzame gewoonten.
Deze bewustwording kun je realiseren door je geest te trainen op basis van een aantal slogans die een Tibetaanse monnik – Chekawa Yeshe Dorje – in een ver verleden heeft opgesteld. Deze oude bron (rond het jaar 1000) bestaat uit een verzameling teksten met de naam Lojong, hetgeen letterlijk betekent ‘training van de geest’. Na Dorje zijn ze generaties doorverteld, bijgeschaafd en veranderd.
Door met deze teksten van de Lojong te gaan werken (want het is niet alleen lezen maar vooral DOEN) zul je zien dat overtuigingen gaan schuiven. Alles kan een oefening zijn. Niet alleen je zitmeditatie, maar ook een chaotische verkeerssituatie, een onverwacht succes of een schurende familiebijeenkomst: dit alles kun je in je voordeel gebruiken.
Hoe word je gelukkig? Het antwoord: door minder met jezelf bezig te zijn. Binnen Lojong wordt dit niet nagestreefd door te vertrouwen op, of te geloven in een externe macht, maar door je eigen geest te veranderen. De kerngedachte van Lojong is dat je door je geest te trainen, de gewoonte om buitensporig veel aandacht te geven aan je eigen, innerlijke leven kunt veranderen. Daardoor wordt je duurzamer gelukkiger. En niet alleen jijzelf, want geluk dat op deze wijze wordt nagestreefd komt ten goede aan het geluk van alle levende wezens.
Zo simpel als het hooghouden van een bal op je hoofd?
Je kunt elke dag opnieuw beginnen met je geest trainen, zoals je je lichaam kan trainen in de sportschool. En sterker worden. Vergelijk het met een bal hooghouden op je hoofd. Hoe vaak dit uiteindelijk lukt is voor iedereen anders maar door te oefenen kunnen de meeste mensen dit op den duur minimaal 2 keer. Dat lijkt niets voor te stellen. Maar van 1 naar 2 is hoe dan ook een verandering. Een kleine stap. Maar hoe dan ook een verandering. Zo kun je ook je geest trainen. Met babystapjes. Dat is de Lojong: een training van de geest. In 59 stapjes.
Het doel is niet uiteindelijk die bal 59 keer achterelkaar hoog te houden. Het doel is om te kijken hoe ver je komt of hoe dichtbij je blijft. En dan zowel je talenten en je beperkingen als mens te aanvaarden. En te genieten van het proces. Dat is de Lojong bij uitstek.
Het gaat er ook zeker niet om de slogans letterlijk te nemen als gedragsregels of geboden. Elke slogan heeft een persoonlijke betekenis en gaat misschien wel over hele andere dingen. Jouw dingen.
