MarlinSending and taking should be practiced alternately
Stap 2 . Leef vanuitbetrokkenheid
Tonglen, de oefening die in slogan 7 wordt beschreven als āgeven en ontvangen in het ritme van je ademhalingā, is een oefening in mentale flexibiliteit. Je traint jezelf om makkelijk en soepel heen en weer te bewegen tussen verschillende en zelfs tegengestelde gemoedstoestanden. Emoties die je als onaangenaam ervaart geef je alle ruimte bij de inademing en emoties die je juist wel graag hebt geef je vrij baan als je uitademt. Tonglen vergroot je vermogen om te snel te kunnen schakelen van positieve naar negatieve emoties en weer terug. Waarom zou je dat willen oefenen?
Een mogelijk antwoord daarop vinden we in het begrip emotionele diversiteit. Voor zijn onderzoek naar de relatie tussen emoties en keuzes maken vond gedragswetenschapper Jordi Quoidbach inspiratie in de ecologie. Een ecologisch systeem is gebaat bij diversiteit. Die geeft het systeem veerkracht en maakt duurzame groei mogelijk. Monoculturen daarentegen, zijn bijzonder kwetsbaar en kunnen vaak alleen met kunst- en vliegwerk in stand worden gehouden. Quoidbach vroeg zich af of datzelfde niet ook geldt voor onze geest en hij introduceerde het begrip emotionele diversiteit, het vermogen om een breed scala aan emoties te herkennen, te ervaren, te begrijpen en ermee om te gaan. Het concept benadrukt het belang van het voelen en erkennen van zowel positieve als negatieve emoties en het vermogen om deze emoties effectief te integreren in ons dagelijks leven.
Onderzoek liet vervolgens zien dat mensen met een grote emotionele diversiteit minder vaak naar de dokter gaan en minder medicijnen gebruiken en daarnaast ook minder depressieve klachten hebben. Emotionele diversiteit bleek niet alleen een positief effect te hebben op hun fysieke en mentale gezondheid, maar ook op de kwaliteit van de keuzes die mensen maken. Ze waren daar over het algemeen meer tevreden over, wat zich vertaalde in een grotere tevredenheid met hun leven in het algemeen.
Waarom leidt emotionele diversiteit tot betere keuzes? Je zou emoties kunnen beschouwen als boodschappers. Ze geven je informatie over wat er speelt in je leven. Elke emotie belicht daar een aspect van, maar geen enkele emotie belicht het geheel. Meer emoties geven je meer informatie en stellen je in staat een evenwichtiger keuze te maken. Neem bijvoorbeeld trots. Trots voelt goed en kan je ertoe aanzetten om hard door te werken en het initiatief te nemen. Dankbaarheid daarentegen, beweegt je ertoe aan om de rol van anderen te waarderen en te benadrukken. Trots kan ertoe leiden dat jezelf te veel op de grond plaatst en anderen wegdrukt, terwijl dankbaarheid tot gevolg kan hebben dat je weer te veel op de achtergrond blijft en nooit het voortouw neemt. Als je zowel trots als dankbaarheid kunt ervaren neemt de kans toe dat je handelingen evenwichtiger zijn en recht doen aan zowel de ander als jezelf.
Het ontwikkelen van emotionele diversiteit leidt misschien tot betere keuzes, maar niet per se tot de ervaring van een innerlijke kalmte en sereniteit. Eerder het tegendeel. Het is juist de aanwezigheid van zowel emoties die aanmoedigen als emoties die afremmen. De implicaties is dat de beste keuzes niet gepaard gaan met een heldere en trefzekere rust, maar eerder met twijfel en verwarring, omdat juist de aanwezigheid van verschillende emoties een gebalanceerde keuze mogelijk maakt.
Om emoties te duiden gebruikte de Boeddha wel eens de metafoor van een gast. Gasten ontvang je hartelijk. Je geeft ze aandacht, luistert, zorgt dat ze zich thuis en op hun gemak voelen. Maar op zeker moment is het tijd dat ze weer gaan. Een gast die blijft is niet langer een gast, maar iemand die je gijzelt in je eigen huis.
Deze metafoor doet denken aan het idee van emotionele diversiteit. Iedere gast, iedere emotie, is even welkom. Er is geen dominante emotie. Het blijft jouw huis. In lijn hiermee kun je tonglen zien als een oefening in emotionele diversiteit. Een moeilijke oefening. Je beweegt van positieve naar negatieve emoties, van de ene kant van het spectrum naar de andere kant en weer terug. Als je daarbij het ritme van je ademhaling volgt, doe je dat ook nog eens vrij snel. Om emotionele diversiteit te ontwikkelen kun je ook kleinere stappen nemen. In plaats van meteen naar de andere kant te bewegen kun je ook beginnen te onderzoeken of je naast de emotie die je op een bepaald moment als dominant ervaart ook twee andere, dichtbijgelegen emoties kunt opmerken en kunt ervaren. Ben je alleen maar boos? Of is er daarnaast ook frustratie, of verdriet, of schaamte of een andere emotie?
Net zo zeer als elke gedachte en elke opvatting een perspectief geeft op de werkelijkheid en zo belicht ook elke emoties een aspect daarvan. In koan training leer je om steeds weer een nieuw antwoord te geven op dezelfde vraag. Door tonglen leer je om veel verschillende emoties te kunnen ervaren met betrekking tot dezelfde situatie. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille: het ontwikkelen van een mentale houding die je de openheid en flexibiliteit geeft om in elke situatie passend, dat wil zeggen compassievol, te handelen.
Corrigeer
Reflectie-oefening
Blijf in beweging
Een monnik moet in het kader van zijn training verschillende proeven ondergaan. Hij staat op het punt om aan de volgende test te beginnen. Hij moet een kamer binnengaan die pikdonker is, zich een weg banen door de kamer en de uitgangsdeur vinden. De kamer wordt de ākamer van de demonenā genoemd.
Terwijl hij zich voorbereidt om binnen te komen, geeft zijn leraar hem twee adviezen:
āOnthoud dat de demonen niet echt zijn. Maar als je ze tegenkomt, lijken ze heel echt. Bewaar je tegenwoordigheid van geest zodat je, zelfs als je vervuld bent van angst, weet dat de demonen niet echt zijn.’
De leerling knikt begrijpend. āEn,ā vraagt hij, āwat is het andere advies?ā
āWat er ook gebeurt,ā antwoordt de leraar, āblijf bewegen. Als je in beweging blijft, zul je uiteindelijk de weg naar buiten vinden. Maar als je stopt met bewegen, wordt je aandacht geabsorbeerd door angst. Dan wordt het heel moeilijk om weer in beweging te komen.’
De leerling neemt de adviezen van zijn leraar ter harte en gaat de kamer binnen. Al snel zwermen er gruwelijke demonen op hem af. Ze veranderen zich in zijn grootste angsten. Ze omringen en bestoken hem. Onmiddellijk vergeet hij het eerste advies en denkt dat ze echt zijn. Maar hij blijft bewegen. En hij vindt de weg naar buiten.
